Візіт Лукашэнкі ў Аман. Як гэта было і што ў актыве?
Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка зрабіў рабочы візіт у Аман. Гэта ўжо другі візіт кіраўніка беларускай дзяржавы ў гэту блізкаўсходнюю краіну. Першы раз ён прыязджаў у 2007 годзе. Тады быў закладзены фундамент двухбаковых адносін, якія паступова развіваліся на працягу наступных гадоў. У 2024 годзе інтэнсіўнасць беларуска-аманскага супрацоўніцтва значна ўзрасла: бізнес-форум, прыезд у Маскат дэлегацыі высокага ўзроўню, афіцыйны візіт беларускага прэм'ера - і гэта далёка не поўны пералік усіх падзей. Візіт беларускага лідара і перагаворы на вышэйшым узроўні ўвянчалі ўзаемныя намаганні па вывядзенні ўзаемадзеяння на новы ўзровень. У матэрыяле БЕЛТА падвядзём асноўныя вынікі работы беларускай дэлегацыі ў Амане.
Прэзідэнта сустракалі на самым высокім узроўні - вельмі цёплы і дружалюбны прыём. І гэта зусім не фігура мовы. Асаблівае стаўленне было бачна нават у дробязях: дзяржаўны сцяг на адным з будынкаў палаца Султана, пышная цырымонія сустрэчы перад афіцыйнымі перагаворамі бакоў. Ды і частата асабістых кантактаў лідараў сведчыць пра вялікую ўзаемную цікавасць. На працягу візіту яны сустракаліся некалькі разоў. Спачатку абмеркавалі стратэгічныя напрамкі, а потым і канкрэтныя праграмы і праекты.
У цэлым хоць візіт і рабочы, але адчуваўся ён як паўнацэнны афіцыйны або нават дзяржаўны. Па выніках асноўнага дня перагавораў адразу некалькі першых старонак адной з галоўных газет краіны былі прысвечаны візіту беларускага Прэзідэнта.
Чым Беларусь можа зацікавіць Аман?
У дні візіту ў Амане выйшаў артыкул Аляксандра Лукашэнкі "Беларусь і Аман: традыцыі дружбы ў зменлівым свеце". У ім крыху пра Беларусь, сучасныя выклікі, а яшчэ кіраўнік дзяржавы адзначыў падабенства падыходаў і менталітэтаў народаў дзвюх краін.
Значная частка артыкула прысвечана тым сферам, у якіх Беларусь прапануе Аману развіваць супрацоўніцтва. Перш за ўсё гэта адносіцца да паставак беларускай прадукцыі машынабудавання, хімічнай галіны, прадуктаў харчавання, лёгкай прамысловасці.
"Мы маем перадавыя па сусветных мерках прадпрыемствы нафтахіміі. Біятэхналогіі і фармацэўтыка - сярод нашых прыярытэтных вектараў развіцця, - адзначыў Аляксандр Лукашэнка. - Беларусь прапануе шэраг унікальных прэпаратаў для лячэння анкалагічных, імунных і сардэчна-сасудзістых захворванняў".
І не толькі лякарствы - высокая якасць беларускай медыцыны і перадавыя тэхналогіі лячэння сталі яшчэ адной візітнай карткай краіны. "Мы гатовы прадаставіць нашым аманскім сябрам магчымасць лячэння ў высокапрафесійных урачоў, супрацоўніцтва ў сферы падрыхтоўкі медыцынскіх кадраў і абмену лепшымі практыкамі", - заявіў Прэзідэнт.
Беларусь таксама можа прапанаваць шырокі спектр напрацовак у кластары новых тэхналогій: ад электробусаў і праграмных рашэнняў для разумных гарадоў да беспілотнікаў, нанаматэрыялаў і спадарожнікаў.
Беларускія экспарцёры гатовы да сумеснага асваення новых рынкаў у рамках нацыянальнай праграмы Амана па прыцягненні замежных інвестыцый. У сваю чаргу Мінск таксама адкрыты да інвестыцый, і гэта выдатная магчымасць для аманскіх кампаній, якія шукаюць сферы для інвесціравання ў несыравінныя галіны.
Ёсць прапановы і па развіцці супрацоўніцтва ў адукацыйнай сферы. Напрыклад, па падрыхтоўцы кіраўніцкіх і рабочых кадраў для эканомікі Амана па інжынерна-тэхнічных, медыцынскіх і іншых спецыяльнасцях.
Цяпер урады працуюць над стварэннем максімальна камфортных умоў для паездак. У бліжэйшых планах адкрыццё прамога авіямаршруту паміж дзвюма краінамі, што, як чакаецца, надасць імпульс супрацоўніцтву ў турызме і дасць дадатковыя магчымасці для бізнесу. Ужо цяпер пачаў дзейнічаць аблегчаны візавы рэжым у адносінах да беларускіх грамадзян для паездак у Аман на тэрмін да 14 дзён. Бакі абмяркоўваюць у будучым і магчымасць падпісання пагаднення аб узаемнай адмене віз.
Як ішлі перагаворы і што прапанаваў Султан?
Перагаворы ў краінах рэгіёна, і Аман у гэтым плане не выключэнне, прынята весці ў паўзакрытым фармаце: прэсу пускаюць літаральна на пару хвілін, каб зняць пратакольныя кадры. З аднаго боку, грошы любяць цішыню. А абмяркоўваюць, зразумела, гандлёва-эканамічнае супрацоўніцтва. З другога боку, санкцыі. І нейкія тэмы лепш не выносіць у публічную прастору.
Тым не менш у кулуарах і з інтэрв'ю з міністрамі, а ў Амане ў складзе беларускай дэлегацыі працавалі кіраўнікі МЗС, міністэрстваў прамысловасці і сельскай гаспадаркі, удалося атрымаць уяўленне аб пытаннях, якія абмяркоўваліся за зачыненымі дзвярамі.
Больш таго, у кароткім інтэрв'ю для беларускіх журналістаў Аляксандр Лукашэнка асабіста прыадкрыў заслону таямнічасці.
Адна з ключавых прапаноў Амана ў тым, каб стварыць тут хаб для беларускіх тавараў. Мясцовыя жыхары спакон веку ўмеюць гандляваць, і нам вельмі патрэбны такія партнёры. Бакі маюць намер у бліжэйшы час распрацаваць актуалізаваную дарожную карту супрацоўніцтва, а затым ужо ў Мінску чакаюць з візітам самога Султана.
"Султан прапанаваў стратэгічныя напрамкі супрацоўніцтва. Для нас вельмі важна, каб мы вызначылі пункт. Порт, магчыма, яшчэ нешта будзем глядзець. І адтуль пайшлі нашы тэхналогіі, якія ў Амане патрэбны, - сказаў беларускі лідар. - Таму мы будзем на беларускіх тэхналогіях ствараць тут сумесныя прадпрыемствы і будзем рухацца на захад, на ўсход, на поўнач адсюль з Індыйскага акіяна, прадаючы свае тавары. Вельмі добрую прапанову ўнёс Султан - стварыць тут хаб - такі цэнтр беларускіх тавараў".
"Гандлюючы спачатку таварамі, мы гатовы тут ствараць сумесныя прадпрыемствы і пашыраць тут вытворчасць і разам гандляваць на гэтым шляху. Гэта датычыцца вельмі многіх прадуктаў, тавараў. Мы аб гэтым публічна не гаворым з-за пэўных прычын", - адзначыў Аляксандр Лукашэнка.
Гэта значыць, Аман уяўляецца нам як своеасаблівы пункт уваходу на вялікі рынак краін рэгіёна. Размова пра рээкспарт. Прасцей кажучы, мы пастаўляем тавары ў Аман, дамаўляемся з імі. А аманскі бізнес, безумоўна маючы сваю цікавасць і беручы на сябе пэўныя рызыкі, прадае гэтыя тавары далей. У выніку выгада для абодвух бакоў.
Наступны крок - стварэнне сумесных вытворчасцей, у чым таксама зацікаўлены Аман, які хоча знізіць залежнасць сваёй эканомікі ад нафтагазавага сектара.
У чым асаблівасць беларускага падыходу?
Цікавых планаў і прапаноў шмат. Напрыклад, у сферах харчовай прамысловасці гэта пастаўка і арганізацыя сумеснага прадпрыемства па вытворчасці дзіцячага харчавання, сушка вярблюджага малака. Згадвалася пра вытворчасць вакцын для патрэб жывёлагадоўлі.
І тут важнае адрозненне Беларусі, дзякуючы чаму нас цэняць і гатовы працаваць. Мы не мышкуем і не спрабуем атрымаць нейкую скарацечную выгаду, а маем намер працаваць на доўгатэрміновую перспектыву і ў тым ліку дзяліцца тэхналогіямі.
Мы памятаем, як у пандэмію паводзілі сябе буйныя заходнія партнёры: проста закрыліся і нічога не пастаўлялі, нават медыкаменты і прадукты харчавання. А на Усходзе ведаюць, што той, хто здрадзіў аднойчы, здрадзіць зноў. І тут умеюць адрозніваць сапраўдных сяброў ад тых, для каго супрацоўніцтва - гэта толькі бізнес і нічога асабістага.
Аман зацікаўлены ва ўмацаванні свайго тэхналагічнага суверэнітэту, вырашэнні пытання харчовай бяспекі. І Беларусь гатова падставіць плячо.
У гэтым жа плане абмяркоўваецца ўзаемадзеянне ў прамысловасці, пастаўкі і магчымая зборка машынабудаўнічай прадукцыі (пачаць думаюць з трактароў) - адразу з прыцэлам на рынкі трэціх краін. Добра, побач мора, гандлёвыя шляхі, уся неабходная партовая інфраструктура.
Якія перспектывы прывабліваюць у Сахары?
З лагістычнымі магчымасцямі Амана Аляксандр Лукашэнка таксама азнаёміўся асабіста. У адзін з дзён візіту ён пабываў на поўначы краіны, дзе размешчаны порт і свабодная эканамічная зона "Сахар".
Для кіраўніка дзяржавы правялі падрабязную экскурсію - расказалі пра асаблівасці работы і размешчаныя там прадпрыемствы, лагістычныя перавагі і інфраструктуру. Абмяркоўваліся перспектывы задзейнічання мясцовых магчымасцей у развіцці беларуска-аманскага супрацоўніцтва, у тым ліку ў сферы паставак і рээкспарту беларускай прадукцыі, стварэння сумесных прадпрыемстваў. Аляксандр Лукашэнка адразу на месцы зверыў пазіцыі з членамі беларускай дэлегацыі і даў шэраг практычных даручэнняў.
Прэзідэнт наведаў прадпрыемства, якое займаецца вытворчасцю палімернай прадукцыі. Яно належыць вялікай кампаніі Амана, якая працуе ў такіх сферах, як разведка і здабыча нафты і газу, нафтаперапрацоўка, нафтахімічная вытворчасць, гандаль, альтэрнатыўная энергетыка, вытворчасць электраэнергіі, а таксама інфраструктура.
Калі сказаць па-простаму, то порт і прылеглая да яго СЭЗ - гэта велізарная тэрыторыя, дзе проста кіпіць бізнес і вытворчасць. Напрыклад, на караблях з Бразіліі дастаўляецца жалезная руда, з якой атрымліваюць метал. Частка ідзе для ўнутранага спажывання, астатняе - на экспарт. Тое ж самае з мукамольным прадпрыемствам і вытворчасцю цукру: закупляюць сыравіну, робяць тавар, адгружаюць і прадаюць. Усё блізка і побач.
Лагістычныя магчымасці Амана відаць простым вокам, калі зайсці ў любы буйны гандлёвы цэнтр і знайсці аддзел са свежай агароднінай і фруктамі. На таблічках з назвай і цаной тавару там пазначана і краіна паходжання. Дык вось, па гэтых таблічках можна вывучаць геаграфію: ААЭ, Кенія, Кітай, Пакістан, Ліван, ПАР, Мадагаскар, Індыя, Егіпет, Нідэрланды... А сапраўдным адкрыццём для беларускіх журналістаў сталі мандарыны з Аўстраліі!
Завяршаючы сваё наведванне порта і СЭЗ "Сахар", Аляксандр Лукашэнка пакінуў запіс, у якім назваў гэтыя аб'екты сапраўднымі жамчужынамі Амана і новага шляху "Поўнач - Поўдзень". Прэзідэнт разлічвае, што яны стануць надзейнай стартавай пляцоўкай для кааперацыі Беларусі і Амана.
"Задача наведвання порта і СЭЗ у тым, каб падабраць пляцоўку для стварэння сумесных прадпрыемстваў і ў далейшым рэалізацыі праекта па фарміраванні хаба беларускіх прамысловых тавараў у Султанаце Аман з мэтай пашырэння нашых тавараў на рынку трэціх краін", - расказаў журналістам міністр прамысловасці Беларусі Аляксандр Яфімаў.
Што ў выніку і ці ёсць у Беларусі сваё лобі ў Амане?
Важна развеяць міф, што Беларусь для Амана - гэта нейкая далёкая і малавядомая краіна. Зусім не. Прывядзём некалькі прыкладаў. Кіраўнік Нацыянальнага музея Амана, дзе ў час візіту таксама пабываў кіраўнік дзяржавы, - напалавіну беларус. Яго маці нарадзілася ў нашай краіне. І гэта не проста музей, а стратэгічная ўстанова з асаблівым статусам, падпарадкаваная непасрэдна Султану. Тут займаюцца пытаннямі нацыянальнай ідэнтычнасці, вызначэння свайго месца ў глабальным свеце.
"Гэта і для нас важна", - заўважыў Аляксандр Лукашэнка.
Але прадаўжаем загінаць пальцы. Цяперашні міністр прамысловасці Амана - у мінулым ганаровы консул Беларусі ў гэтай краіне, а новы ганаровы консул займаецца ў сферы нафтагазавай галіны.
Міністр аховы здароўя Амана шмат разоў бываў у Беларусі. Ён урач і асабіста пераймаў вопыт у цэнтры транспланталогіі.
Можна дадаць, што краіны ўжо даўно і грунтоўна развіваюць супрацоўніцтва ў галіне культуры. Яшчэ некалькі гадоў таму адпаведнае міністэрства ў Амане ўзначальваў цяперашні Султан, а цяпер гэту сферу курыруе наследны прынц.
Таму людзей, якія ведаюць, што такое Беларусь, і цэняць яе магчымасці, у Амане хапае нават на самым высокім узроўні.
Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што з Хайсамам бен Тарэкам Аль Саідам, які з 2020 года ўзначальвае Султанат, пазнаёміўся яшчэ 17 гадоў таму. "Ён тады мяне сустракаў, суправаджаў. Таму мы ўжо з ім знаёмы. І нам лёгка было весці перагаворы", - падзяліўся кіраўнік дзяржавы.
У сумеснай заяве лідараў краін з нагоды візіту Аляксандра Лукашэнкі бакі высока ацанілі ўмацаванне двухбаковых кантактаў і падкрэслілі важнасць паглыблення партнёрства ў эканамічнай, палітычнай і культурнай галінах. У якасці сфер для пашырэння партнёрства вызначаны чыстая энергія, турызм, адукацыя, ахова здароўя, тэхналогіі, транспарт і лагістыка.
Кіраўнікі дзяржаў адобрылі двухбаковыя намаганні па актывізацыі супрацоўніцтва ў галіне прамысловасці, уключаючы сумесныя праекты па зборцы тэхнікі ў Амане, заклікалі да супрацоўніцтва ў галіне сельскай гаспадаркі і харчовай бяспекі, выказалі падтрымку сумесным праектам у сферы дзіцячага харчавання і малочнай прадукцыі.
Практычныя аспекты рэалізацыі дасягнутых дамоўленасцей Аляксандр Лукашэнка абмеркаваў з намеснікам прэм'ер-міністра па справах Савета міністраў Султаната Аман Саідам Фахадам бен Махмудам Аль Саідам. Ён з'яўляецца другой асобай дзяржавы.
"Мы фактычна з Султанам вызначылі план нашых дзеянняў. Мы стварылі міжурадавую камісію і з учарашняга дня пачалі выпрацоўваць дарожную карту - план нашых дзеянняў. У сярэдзіне будучага года Султан Амана прыедзе ў Беларусь. Мы гэту карту дарожную і план зацвердзім", - сказаў Прэзідэнт.
Актыўна на палях візіту папрацавалі і дэлегацыі з абодвух бакоў. Акрамя сустрэч і перагавораў у міністэрствах па выніках выйшлі на падпісанне шэрага дакументаў у галіне прамысловасці, стандартызацыі і ацэнкі адпаведнасці. На ўзроўні ведамстваў адпрацаваны канкрэтныя механізмы выбудоўвання супрацоўніцтва і рэальныя праекты, узгоднены лакальныя дарожныя карты. Ужо ў бліжэйшы час у адпаведнасці з гэтымі картамі адбудуцца ўзаемныя візіты на ўзроўні дзелавых колаў і прадстаўнікі кампаній на сваім узроўні зоймуцца выбудоўваннем доўгатэрміновых і надзейных адносін.
Падводзячы вынікі, можна сказаць, што перспектыў дастаткова і з абодвух бакоў ёсць жаданне супрацоўнічаць. Галоўнае цяпер - скарыстацца гэтай гістарычнай магчымасцю.
